«Να κάνεις αυτό που αγαπάς ! Να αγαπάς αυτό που κάνεις !»

Η Δραματοθεραπεία είναι μέθοδος μακρόπνοης ψυχοθεραπείας και έχει τις ρίζες της στο Θέατρο. Ανήκει, όπως η Χοροθεραπεία, η Εικαστική Θεραπεία και η Μουσικοθεραπεία, στις δημιουργικές ψυχοθεραπευτικές μεθόδους. Θα μπορούσαμε να την ορίσουμε ως την συστηματική χρήση δραματικών και θεατρικών μεθόδων με σκοπό τη θεραπεία. Ασκείται τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό πλαίσιο.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες ανακαλύπτουν ξανά τις θεραπευτικές ιδιότητες του Δράματος. Ο Evreinov και ο Moreno, ο δημιουργός του ψυχοδράματος, ήταν απ’ τους πρώτους που επανεισήγαγαν την ιδέα ότι το Δράμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν θεραπεία.

Απ’ την μεριά της Ψυχιατρικής και της Ψυχολογίας, ο Carl Jung  με την δουλειά του και τις έρευνές του, υποστηρίζει ότι η τέχνη και η έκφραση μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν διαγνωστικά και θεραπευτικά εργαλεία.

Απ’ τη μεριά του θεάτρου, δημιουργοί και δάσκαλοι όπως ο Antonin Artaud και o Jerzy Grotowski, προτείνουν το θέατρο ως «όχημα» με σκοπό την αυτογνωσία, την αυτο-αποκάλυψη και την αλλαγή.

Κάτω απ’ αυτούς τους όρους εξέλιξης, δημιουργείται το 1959 στην Αγγλία ο όρος Δραματοθεραπεία από τον Peter Slade. Από τότε, ο κλάδος αυτός, εξελίσσεται διαρκώς.

Στην Ελλάδα ιδρύεται ο πρώτος Σύλλογος Δραματοθεραπευτών στη δεκαετία του ’80.

Οι τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη Δραματοθεραπεία περιλαμβάνουν το παίξιμο των ρόλων, την δημιουργία και εκδραμάτιση ιστοριών, την κίνηση, τη ζωγραφική, τη δημιουργία και χρήση μάσκας, τον αυτοσχεδιασμό, την επεξεργασία κι εκδραμάτιση κειμένων όπως ποιημάτων, μύθων, θεατρικών έργων.

Οι διαδικασίες που χαρακτηρίζουν τη Δραματοθεραπεία είναι οι ακόλουθες:

• H προβολή
• Η σχέση μεταξύ δράματος και ζωής
• Ταύτιση και αποστασιοποίηση
• Ο ρόλος του θεατή
• Το παιχνίδι
• Η χρήση του συμβολικού

Tο δυνατό σημείο της Δραματοθεραπείας είναι η άμεση σχέση που έχει με το θέατρο, το οποίο από τα αρχαία χρόνια γνωρίζουμε ότι δρα θεραπευτικά. Αξίζει να επισκεφθούμε τα Ασκληπιεία που βρίσκονται δίπλα από κάθε αρχαίο θέατρο, όπως το Ασκληπιείο που είναι δίπλα από το θέατρο της Επιδαύρου, για να θαυμάσουμε τη γνώση και τη σοφία των Αρχαίων Ελλήνων, πάνω στις ιαματικές του δράσεις.

Το δυνατό σημείο της Δραματοθεραπείας είναι ότι το θέατρο συνδέεται άμεσα με το παιγνίδι, με την έμφυτη ικανότητα του ανθρώπινου είδους να παίζει. Να παίζει ρόλους, δηλαδή. Ο ρόλος είναι πολύπλευρος, εν μέρει κοινωνικά επίκτητος και θεμελιώδης για τη δόμηση της ανθρώπινης προσωπικότητας. Οσο αναπτύσσεται η συνείδηση και οι κοινωνικές σχέσεις, ο πυρήνας του ατόμου αρχίζει να χάνει τον προορισμό του. Σε μία κουλτούρα πολλαπλών επιλογών, έχουμε ανάγκη έναν τρόπο για να συλλογιζόμαστε ή να υποδυόμαστε τα διάφορα επιμέρους κομμάτια.

Ενας τρόπος είναι ο ρόλος.

Η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση της Δραματοθεραπείας απαιτεί  βαθιά γνώση του αντικειμένου, ολοκληρωμένη και συγκροτημένη εκπαίδευση, πολλά χρόνια προσωπικής θεραπείας του μελλοντικού ψυχοθεραπευτή καθώς και μεγάλη κλινική εμπειρία.

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η εκπαίδευση στη Δραματοθεραπεία με την μορφή σεμιναρίων, αποτελεί ελλιπή εκπαίδευση καθώς υποβιβάζεται η ψυχοθεραπευτική αυτή προσέγγιση σε απλή τεχνική. Ετσι, δίνεται μία λανθασμένη εντύπωση ότι μπορεί κάποιος να γίνει δραματοθεραπευτής μέσα από αποσπασματικά σεμινάρια. Η εκπαίδευση στη Δραματοθεραπεία είναι πολυετής, με πολλές ώρες πρακτικής και κλινικής άσκησης, ατομικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας του εκπαιδευόμενου.

Τέλος, σύμφωνα και με τις αρχές της Ψυχοδυναμικής Ψυχοθεραπείας, μέσα από τις ψυχαναλυτικές θεωρίες των S. Freud, M. Klein, D.Winnicott και των συνεχιστών τους και με αφετηρία το εδώ και τώρα, η δραματοθεραπευτική διαδικασία αναδύει τις πιο πρώιμες εμπειρίες του ατόμου, που φαίνεται να καθορίζουν τη δομή της προσωπικότητάς του και του ψυχισμού του. Οι πρώιμες αυτές εμπειρίες φαίνεται να επαναλαμβάνονται καθορίζοντας και τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Είναι αυτό που ονομάζουμε «ψυχαναγκαστική επανάληψη». Η δυσφορία του ατόμου απέναντι σε αυτή την μάλλον τραυματική «επανάληψη» του παρελθόντος, αυτό το «θέλω να το αλλάξω» αυτό το επαναλαμβανόμενο μοτίβο της ζωής μου, είναι και το σημαντικό κίνητρο που χρειάζεται να έχει κανείς για να ξεκινήσει μία ψυχοθεραπευτική δουλειά με τον εαυτό του .

Ελένη Μακρογιάννη

Ψυχολόγος-Δραματοθεραπεύτρια

E: dramatherapyseminars@gmail.com

site: elinamakrogianni.com

Μέλος Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (Σ.Ε.Ψ.)

Μέλος Δ.Σ. της Ενωσης Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών Ελλάδος (Ε.Δ.Π.Ε.)

Μέλος Εθνικής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας Ελλάδος (Ε.Ε.Ψ.Ε.)

Πιστοποιημένο Ψυχοθεραπεύτρια-Μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Ψυχοθεραπεία (European Association for Psychotherapy-ECP holder)